Yayınlanma Tarihi: 27 Ekim 2025
Güncellenme Tarihi: 27 Ekim 2025
Karpal Tünel Sendromu, el bileğindeki median sinirin karpal tünel adlı dar bir geçitte sıkışmasıyla gelişen yaygın bir nöropatik rahatsızlıktır. Bu sıkışma, elde uyuşma, karıncalanma, ağrı ve kas güçsüzlüğüne yol açar, günlük aktiviteleri zorlaştırır. Karpal tünel, bileğin palmar yüzünde kemikler ve transvers karpal ligament tarafından oluşturulur; median sinir burada tendonlarla birlikte geçer. Baskı arttığında sinir hasarı oluşur. Özellikle kadınlarda, hamilelikte veya tekrarlayan el kullanımı olan mesleklerde sık görülür. Erken müdahale ile semptomlar kontrol altına alınabilir, ancak ihmal edildiğinde kalıcı hasar bırakabilir. Bu kapsamlı rehberde, Karpal Tünel Sendromu’nun belirtileri, nedenleri, tanısı, tedavisi, egzersizleri ve sık sorulan sorular detaylı incelenecektir.
Karpal Tünel Sendromu Nedir?
Karpal tünel sendromu (KTS), el bileğinin iç kısmında yer alan median sinirin sıkışması sonucu ortaya çıkan bir periferik sinir sıkışma sendromudur. Bu durum, en sık görülen üst ekstremite nöropatilerinden biridir ve dünya genelinde milyonlarca insanı etkiler. ABD’de her yıl yaklaşık 3 kişiden 1’inde görüldüğü tahmin edilmektedir. Karpal tünel, bileğin tabanındaki sekiz karpal kemik ve üstteki transvers karpal ligament tarafından oluşturulan dar bir kanaldır. Bu kanalın genişliği ortalama 2-3 cm’dir ve içinden median sinir ile dokuz adet fleksör tendon geçer.
Median sinir, ön koldan el bileğine uzanır ve başparmak, işaret parmağı, orta parmak ile yüzük parmağının yarısına duyu sağlar. Ayrıca, başparmağın tabanındaki thenar kaslara motor uyarı gönderir. Sıkışma meydana geldiğinde, sinirde iletim bozukluğu oluşur; bu da his kaybı, ağrı ve kas zayıflığına neden olur. Karpal tünel sendromu, ilerleyici bir hastalıktır ve erken evrede fark edilmezse kalıcı hasara yol açabilir. Kadınlarda erkeklere göre 3-4 kat daha fazla rastlanır, çünkü kadınların karpal tüneli anatomik olarak daha dardır. Yaş aralığı genellikle 30-60 arasıdır, ancak her yaşta görülebilir.
Bu sendrom, el fonksiyonlarını ciddi şekilde bozar; nesneleri tutma, yazma veya düğme ilikleme gibi ince motor becerileri etkiler. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, iş gücü kaybına neden olan en yaygın musculoskeletal rahatsızlıklardan biridir. Karpal tünel sendromu testi ile kolayca teşhis edilebilir ve tedavi seçenekleri çeşitlidir. Hastalar genellikle geceleri semptomlarla uyanır ve ellerini sallayarak rahatlamaya çalışır.
Karpal Tünel Sendromu Nasıl Oluşur?
Karpal tünel sendromu, tünel içindeki basıncın artmasıyla oluşur. Normalde tünel hacmi sınırlıdır; herhangi bir şişlik veya daralma, median siniri sıkıştırır. Oluşum mekanizması multifaktöriyeldir: Tendonların tekrarlayan hareketlerle şişmesi, sinovyal kılıfların kalınlaşması veya sıvı birikimi basıncı yükseltir. Bu, sinirde iskemi (oksijen eksikliği) ve demiyelinizasyona (sinir kılıfının hasarı) yol açar.
Detaylı olarak, oluşum süreci şu adımları içerir: İlk olarak, tekrarlayan bilek fleksiyonu ve ekstansiyonu tendonlarda mikrotravmalara neden olur. Bu, enflamasyon ve ödemle sonuçlanır. Sistemik faktörler devreye girdiğinde, örneğin diyabet gibi nöropatiye yatkınlık yaratan hastalıklar, sinir daha hassas hale gelir. Hamilelikte hormonal değişiklikler ve sıvı retansiyonu tünel hacmini daraltır. Travmatik olaylar, gibi bilek kırıkları, tünel anatomisini bozar ve siniri irrite eder.
Araştırmalara göre, tünel içindeki basınç normalde 2-10 mmHg iken, KTS’de 30-90 mmHg’ye çıkabilir. Bu baskı, sinir liflerinde aksonal transportu bozar ve semptomlar başlar. Cleveland Clinic’e göre, hastalık yavaş yavaş ilerler; başlangıçta gece semptomları görülür, sonra gündüze yayılır. Genetik faktörler de rol oynar; aile öyküsü olanlarda risk %50 artar.
Karpal Tünel Sendromu Kimlerde Görülür?
Karpal tünel sendromu, belirli risk gruplarında daha yaygındır. Yaş faktörü önemlidir: 40 yaş üstü yetişkinlerde prevalans artar. Kadınlar, anatomik darlık nedeniyle daha fazla etkilenir; menopoz döneminde hormonal değişiklikler riski yükseltir. Mesleki gruplar yüksek risk altındadır: Ofis çalışanları (klavye kullanımı), montaj hattı işçileri, kuaförler, müzisyenler ve vibrasyonlu alet kullanan inşaat işçileri gibi tekrarlayan el hareketi gerektiren işler.
Hamilelikte karpal tünel sendromu, üçüncü trimesterde %20-30 oranında görülür; progesteron hormonu ve sıvı tutulumundan kaynaklanır. Obez bireylerde risk 2 kat fazladır, çünkü yağ dokusu basıncı artırır. Sistemik hastalıklar predispozan faktördür: Diyabetlilerde nöropati riski %30’dur, romatoid artritlilerde sinovit tüneli daraltır, hipotiroidizmde mukopolisakkarit birikimi olur. Sigara içenlerde damar hasarı sinir beslenmesini bozar.
Genetik yatkınlık vardır; küçük karpal tünel yapısına sahip kişilerde daha sıktır. Sporcularda (tenis, golf, jimnastik) tekrarlayan travmalar tetikleyebilir. Mayo Clinic’e göre, bilgisayar faresini yoğun kullananlarda risk artar, ancak klavye kullanımı doğrudan neden değildir. Soğuk ortamda çalışanlarda semptomlar kötüleşir.
Karpal Tünel Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Karpal tünel sendromu belirtileri genellikle sinsi başlar ve ilerler. Başlıca semptomlar şunlardır:
Uyuşma ve karıncalanma: Median sinir dağılımında, yani başparmak, işaret, orta ve yüzük parmağının yarısında hissedilir. Küçük parmak etkilenmez. Elektrik çarpması gibi bir his yaratır ve kolun ön kısmına yayılabilir.
Ağrı: Bilekten başlayıp parmaklara uzanan yanma, batma veya zonklama şeklinde. Gece uykudan uyandırır; hastalar ellerini sallayarak rahatlar.
Güç kaybı: Nesneleri düşürme, kavrama zorluğu; thenar kas atrofisi (başparmak tabanında incelme) ileri evrede görülür.
Yanma ve şişlik hissi: Gerçek şişlik olmasa da parmaklarda şişkinlik algısı.
Duyu kaybı: Sıcak-soğuk ayırt edememe, dokunma hissinin azalması.
Belirtiler bilateral olabilir, ancak dominant elde daha şiddetlidir. Phalen testi (bilek fleksiyonu 60 saniye) veya Tinel testi (bileğe vurma) ile provoke edilir. Erken evrede aralıklı, ileride kalıcıdır. Cleveland Clinic’e göre, semptomlar gece başlar çünkü bilek pozisyonu değişir. Günlük aktivitelerde kötüleşir: Direksiyon tutma, telefon kullanma veya kitap okuma.
Karpal Tünel Sendromu Neden Olur?
Karpal tünel sendromu nedenleri çok faktörlüdür ve genellikle kombinasyon halinde görülür:
Tekrarlayan hareketler: Bilek fleksiyonu gerektiren işler (bilgisayar kullanımı, montaj).
Sistemik hastalıklar: Diyabet (nöropati), romatoid artrit (sinovit), hipotiroidizm (mukoz birikimi), böbrek yetmezliği.
Hamilelik ve hormonal değişiklikler: Sıvı retansiyonu, menopoz.
Travma: Bilek kırığı, burkulma sonrası ödem.
Tümör veya kist: Ganglion kisti, lipom gibi yerel oluşumlar.
Obezite ve genetik faktörler: Aile öyküsü, küçük tünel anatomisi.
İlaçlar ve diğer: Bazı kanser ilaçları (anastrozol), sigara, soğuk ortam.
Stres dolaylı etki yapar; kas gerginliğini artırır ama doğrudan neden değildir. Mayo Clinic’e göre, vibrasyonlu aletler riski %20 artırır.
Karpal Tünel Sendromu Tanısı Nasıl Konulur?
Karpal tünel sendromu tanısı, klinik öykü, muayene ve yardımcı testlerle konulur. Hastanın semptomları (gece ağrısı, uyuşma) tipiktir.
Fizik muayene: Tinel testi (bileğe vurma ile karıncalanma), Phalen testi (bilek fleksiyonu ile uyuşma), ters Phalen (ekstansiyon).
Elektrofizyolojik testler: Elektromiyografi (EMG) ve sinir iletim çalışmaları (NCS) altın standarttır; median sinirde gecikme (normalden >4 ms) doğrular. Duyusal ve motor latans ölçülür.
Görüntüleme: Ultrason (tünel darlığı, sinir kalınlaşması), MRG (yumuşak doku patolojisi, kist), röntgen (kemik anomalileri).
Diferansiyel tanı: Servikal radikülopati, pronator teres sendromu, ulnar sinir sıkışması ayrılır. Tanı erken konulursa tedavi başarı oranı %95’tir.
Karpal Tünel Sendromu Tedavisi Nasıl Yapılır?
Karpal tünel sendromu tedavisi, semptom şiddetine göre basamaklıdır: Konservatif yaklaşımlar önceliklidir, başarısız olursa cerrahi.
Konservatif tedaviler: Gece splinti (bileği nötral pozisyonda tutar, basıncı azaltır), non-steroid anti-enflamatuar ilaçlar (NSAID’ler gibi ibuprofen), kortikosteroid enjeksiyonu (tünel içine, ödem azaltır).
Fizik tedavi: Karpal tünel sendromu fizik tedavi ile tendon kayganlığı artırılır; ultrason, lazer, parafin banyosu uygulanır. Ergonomik eğitim verilir.
Cerrahi tedavi: Karpal tünel sendromu ameliyatı, transvers ligamentin kesilmesiyle yapılır (açık veya endoskopik). Lokal anestezi altında, 15-30 dakika sürer; başarı oranı %90. Ameliyat sonrası rehabilitasyon şarttır.
Hamilelikte karpal tünel sendromu genellikle doğum sonrası spontan düzelir; konservatif tedavi tercih edilir. Tedavi süresi 4-12 hafta arasındadır.
Samsun Karpal Tünel Sendromu Tedavisi
Samsun’da karpal tünel sendromu tedavisi, Doç.Dr.Ömer Bozduman kliniğinde başarılı bir şekilde yapılır. EMG laboratuvarları tanı için kullanılır; fizik tedavi üniteleri egzersiz programları sunar. Ameliyatlar başarılı yöntemlerle gerçekleştirilir, yatış süresi kısadır. Yerel fizyoterapistler bireysel programlar hazırlar.
Karpal Tünel Sendromuna Ne İyi Gelir?
Karpal tünel sendromuna ergonomik düzenlemeler (yastıklı klavye, mouse), dinlenme molaları, anti-enflamatuar beslenme (zencefil, omega-3 zengin balık) iyi gelir. Vitamin B6 takviyesi (doktor onayıyla) tartışmalıdır; bazı çalışmalarda fayda gösterir. Masaj, akupunktur ve yoga semptomları hafifletir. Soğuk-sıcak uygulamalar, el elevasyonu ödem azaltır.
Soğuk Ve Sıcak Uygulamaları Nasıl Yapılır?
Soğuk uygulama: Akut ağrı için buz torbası (bezle sarılı) 15-20 dakika, günde 3-4 kez; damarları daraltır, şişliği azaltır. Sıcak uygulama: Kronik evrede sıcak su torbası veya nemli havlu 20 dakika; kan akışını artırır, kasları gevşetir. Alternatif kullanım (kontrast banyo) önerilir; önce sıcak sonra soğuk.
Karpal Tünel Sendromu Nasıl Geçer?
Karpal tünel sendromu, splint, ilaç ve egzersiz kombinasyonuyla geçer. Hafif vakalarda 4-6 haftada semptomlar azalır. Enjeksiyonlar hızlı rahatlama sağlar. Ameliyat sonrası iyileşme 2-3 haftada başlar, tam fonksiyon 3-6 ay alır. Yaşam tarzı değişiklikleri (ergonomi) relapsı önler.
Karpal Tünel Sendromu Ne Kadar Sürede Geçer?
Hafif vakalar konservatif tedaviyle 1-3 ayda geçer. Cerrahi sonrası yara iyileşmesi 2 hafta, sinir regenerasyonu 3-6 ay sürer. EMG ile takip edilir; tam iyileşme %80-90’dır.
Karpal Tünel Sendromu Kendiliğinden Geçer Mi?
Hafif ve geçici vakalarda (hamilelik, geçici ödem) evet, 6-12 ayda düzelir. Kalıcı nedenlerde (diyabet, artrit) hayır; ilerler ve tedavi gerektirir.
Karpal Tünel Sendromu Egzersizleri
Karpal tünel sendromu egzersizleri, tendonları kayganlaştırır, kasları güçlendirir ve basıncı azaltır. Günlük 10-15 dakika, 3-5 tekrar önerilir. Fizyoterapist gözetiminde başlanmalıdır.
Bilek Ve Parmak Esnetme Egzersizleri
- Dua pozisyonu: Avuç içleri birleşik, dirsekler yukarı; 30 saniye tutun, günde 5 kez. Bileği esnetir.
- Ters dua: Avuç sırtları birleşik, aşağı indirin; 30 saniye. Ekstansörleri gerer.
- Parmak açma-kapama: Yumruk yapın, parmakları açın; 10 tekrar. Duyu iyileştirir.
- Parmak dokunma: Başparmakla diğer parmaklara sırayla dokunun; 20 kez. Koordinasyonu artırır.
Bilek Güçlendirme Egzersizleri
- Bilek fleksiyonu: Hafif ağırlıkla (1 kg) bileği aşağı-yukarı hareket ettirin; 10 tekrar.
- Ekstansiyon: Bilek sırtını yukarı kaldırın; direnç bandı kullanın.
- Pronasyon-supinasyon: Elinizi çevirin (avuç yukarı-aşağı); 15 tekrar.
- Top sıkma: Stres topu sıkın; thenar kasları güçlendirir.
Egzersizler ağrı yapmamalı; ısınma sonrası yapılır.
Karpal Tünel Sendromu Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Tedavi edilmezse, median sinirde kalıcı hasar oluşur: Kronik ağrı, duyu kaybı, thenar atrofi (kas erimesi), el deformitesi. İnce motor beceriler bozulur, iş göremezlik gelişir. Cleveland Clinic’e göre, gecikmiş vakalarda sinir regenerasyonu yetersiz kalır; kalıcı parestezi %20’dir. Enfeksiyon veya kontraktür gibi komplikasyonlar eklenebilir.
Karpal Tünel Sendromu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Karpal tünel sendromu iyileşir mi?
Evet, erken tedaviyle %90-95 tamamen iyileşir; konservatif yöntemler yeterli olur. Gecikmede kalıcı hasar riski vardır.
Karpal tünel ağrısı nerelere vurur?
Bilek, avuç içi, parmaklar; bazen ön kol, omuz ve boyuna yayılır (yansıyan ağrı).
Karpal tünel sendromu stresten olur mu?
Doğrudan olmaz; stres kas gerginliğini artırarak semptomları kötüleştirir, tetikler.
Karpal tünel sendromu için hangi bölüme gitmeliyim?
Ortopedi ve Travmatoloji, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon veya Nöroloji; EMG için nöroloji tercih edilir.