Sırt Ağrısı Nedir? Sırt Ağrısı Neden Olur?

Yayınlanma Tarihi: 1 Eylül 2025

Güncellenme Tarihi: 1 Eylül 2025

Sırt ağrısı, modern yaşamın en sık görülen sağlık problemlerinden biridir. Omurga, kas, bağ, disk veya sinir kaynaklı olabilen bu rahatsızlık; günlük yaşamı, iş verimini ve yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Geçmeyen sırt ağrısı, sol ya da sağ sırt ağrısı, nefes kesen veya şiddetli sırt ağrısı, kulunç kaynaklı üst sırt ağrısı ve gebelikte görülen sırt ağrısı en yaygın türleri arasındadır. Doç. Dr. Ömer Bozduman’ın uzman görüşleriyle hazırlanan bu makalede; sırt ağrısının nedenleri, belirtileri, tanı yöntemleri, tedavi seçenekleri ve korunma yolları detaylı şekilde ele alınıyor. Özellikle Samsun’da sırt ağrısı tedavisi arayanlar için ameliyatsız çözümler, sırt egzersizleri, kök hücre ve PRP tedavisi gibi yenilikçi yaklaşımlar da sunulmaktadır.

Sırt Ağrısı Nedir?

Sırt ağrısı, sırt bölgesinde – özellikle torakal omurga (orta sırt alanı) – hissedilen ağrı, gerginlik, sertlik, yanma veya rahatsızlıktır. Torakal omurga, 12 omurdan oluşur ve kaburgalar aracılığıyla göğüs kafesini destekler, bu nedenle sırt ağrısı genellikle kas-iskelet sistemiyle ilişkilidir. Ancak, nöropatik (sinir kaynaklı) veya nociplastik (ağrı algısı bozukluğu) nedenler de rol oynayabilir. [2] Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, yetişkinlerin yaklaşık %70-80’i hayatlarının bir döneminde sırt ağrısı yaşar ve bu oran, endüstriyel toplumlarda daha yüksektir. [1]

Sırt ağrısı, akut (ani başlayan, genellikle 4-6 hafta süren) veya kronik (3 aydan uzun süren) olarak sınıflandırılır. Akut sırt ağrısı, kas zorlanması, ani hareketler veya hafif travmalarla tetiklenirken; kronik sırt ağrısı, dejeneratif hastalıklar (örneğin, osteoartrit), kötü postür, obezite veya psikolojik faktörler (stres, anksiyete, depresyon) ile ilişkilidir. [3] Ağrı, nonspecific (belirli bir neden bulunamayan) veya spesifik (örneğin, vertebral kırık, enfeksiyon, tümör, disk herniasyonu) olabilir. Nonspecific sırt ağrısı, vakaların %85’ini oluşturur ve genellikle mekanik nedenlere (kas spazmları, ligament gerilmeleri, omurga hizasındaki bozulmalar) bağlıdır. [4] Doç. Dr. Ömer Bozduman, sırt ağrısının sadece fiziksel bir sorun olmadığını, psikolojik ve sosyal faktörlerin (örneğin, iş stresi, uyku bozuklukları) ağrıyı kronikleştirebileceğini belirtir. Örneğin, ofis çalışanlarında uzun süreli oturma nedeniyle oluşan kulunç üst sırt ağrısı, myofascial ağrı sendromu olarak bilinir ve yaygın bir nonspecific sırt ağrısı örneğidir. [5] Ağrı, bazen bacaklara, kollara veya göğse yayılan nörolojik belirtilerle eşlik edebilir, bu da omurilik veya sinir köklerinin sıkıştığını gösterebilir. [6]

Sırt Ağrısı Neden Olur?

Sırt ağrısı nedenleri çok çeşitlidir ve genellikle birden fazla faktörün birleşimiyle ortaya çıkar. Travmatik yaralanmalar, dejeneratif değişiklikler, enflamatuar hastalıklar, sistemik rahatsızlıklar ve yaşam tarzı faktörleri bu nedenler arasında yer alır. Araştırmalar, sırt ağrısının en yaygın nedeninin kas-iskelet sorunları olduğunu gösterir, ancak nadir durumlarda ciddi patolojiler (kanser, enfeksiyon, aort anevrizması) de rol oynayabilir. [7] Aşağıda, sırt ağrısının başlıca nedenleri detaylı bir şekilde açıklanıyor.

Sol Sırt Ağrısı Nedenleri

Sol sırt ağrısı, genellikle kas zorlanmaları, omurga eğrilikleri (skolyoz) veya iç organ sorunlarından kaynaklanır. Sol taraflı kas gerilmeleri, ağır kaldırma, ani dönme hareketleri veya uzun süre yanlış pozisyonda oturma sonucu oluşur. [8] İç organ patolojileri, örneğin kalp (miyokard infarktüsü, aort anevrizması), pankreas (pankreatit) veya böbrek (piyelonefrit) sorunları, sol sırt ağrısına yansıyan ağrıya neden olabilir. [9] Özellikle nefes kesen sırt ağrısı, kalp krizi gibi kardiyovasküler durumların belirtisi olabilir, ancak bu durumlar nadirdir. [10] Osteoporoz, fibromiyalji veya romatoid artrit gibi kronik hastalıklar, sol taraflı sırt ağrısını tetikleyebilir. [11] Gebelikte sırt ağrısı, sol tarafta daha sık görülür çünkü gebelik hormonları (örneğin, relaxin) bağları gevşetir ve ağırlık dağılımını değiştirir, bu da sol tarafa baskıyı artırabilir. [12] Menopoz sonrası kadınlarda, östrojen azalması kemik yoğunluğunu azaltarak sol sırt ağrısını tetikleyebilir. [13]

Sağ Sırt Ağrısı Nedenleri

Sağ sırt ağrısı, sol tarafla benzer nedenlere sahiptir ancak sağ taraflı organ sorunları daha belirgindir. Sağ taraflı kas gerilmeleri, spor yaralanmaları, ağır kaldırma veya kötü postürle tetiklenir. [14] Safra kesesi taşları, karaciğer enfeksiyonları (hepatit) veya apandisit gibi durumlar, sağ sırt ağrısına yansıyan ağrıya yol açabilir. [15] Kulunç üst sırt ağrısı, sağ tarafta stres kaynaklı kas düğümleriyle ilişkilidir ve myofascial tetik noktalar olarak bilinir. [16] Obezite, sigara kullanımı veya sedanter yaşam tarzı, sağ sırt ağrısını artıran risk faktörleridir. Araştırmalar, sağ sırt ağrısının %21’inin travmatik olaylardan (düşme, trafik kazası) kaynaklandığını gösterir. [17] Erkeklerde, ağır işlerde çalışma veya yanlış egzersiz teknikleri nedeniyle sağ sırt ağrısı daha sık görülür. [18]

Orta Sırt Ağrısı Nedenleri

Orta sırt ağrısı, omurga merkezinde yoğunlaşır ve disk herniasyonu, spinal stenoz (omurilik kanalında daralma), osteoartrit veya osteoporoz gibi nedenlerden kaynaklanır. [19] Enfeksiyonlar (örneğin, vertebral osteomyelit), tümörler (metastatik veya primer kemik tümörleri) veya ankilozan spondilit gibi romatolojik hastalıklar da orta sırt ağrısına yol açabilir. [20] Nefes kesen sırt ağrısı, orta bölgede pnömoni, pulmoner emboli veya plörezi gibi solunum sistemi sorunlarından kaynaklanabilir ve acil tıbbi değerlendirme gerektirir. [21] Yaşlanma, omurga dejenerasyonunu hızlandırır ve orta sırt ağrısını kronik hale getirebilir. Çocuklarda, orta sırt ağrısı genellikle Scheuermann hastalığı (torakal kifoz artışı) veya ağır sırt çantası taşımayla ilişkilidir. [22]

Sırt Ağrısı Belirtileri Nelerdir?

Sırt ağrısı belirtileri, ağrının şiddeti, yeri ve nedenine göre değişiklik gösterir. Yaygın belirtiler arasında:

Keskin, donuk veya yanma hissi veren ağrı.Hareketle artan hassasiyet veya kas spazmları.Yorgunluk, sertlik veya hareket kısıtlılığı.Bacaklara, kollara veya göğse yayılan radiküler ağrı.Şiddetli sırt ağrısı ile birlikte uyuşma, karıncalanma veya kas güçsüzlüğü. [23]

Kırmızı bayrak belirtiler, ciddi bir patolojiyi işaret eder ve acil değerlendirme gerektirir. Bunlar arasında ateş, açıklanamayan kilo kaybı, idrar veya dışkı kontrol kaybı, gece ağrısı veya nörolojik defisitler (örneğin, bacaklarda güç kaybı) bulunur. [24] Psikolojik faktörler, özellikle depresyon ve anksiyete, sırt ağrısını yoğunlaştırabilir ve kronikleştirebilir. [25] Geçmeyen sırt ağrısı, genellikle kronikleşmiş kas-iskelet sorunları veya altta yatan dejeneratif hastalıklarla ilişkilidir. [26]

Kadınlarda Sırt Ağrısı

Kadınlarda sırt ağrısı, hormonal dalgalanmalar, gebelik veya osteoporoz nedeniyle daha sık görülür. Gebelikte sırt ağrısı, kadınların %50-70’ini etkiler ve ağırlık artışı, postür değişikliği ve relaxin hormonunun bağ gevşetici etkisiyle ilişkilidir. [27] Menopoz sonrası kadınlarda, östrojen azalması kemik kaybını artırır ve sırt ağrısını tetikler. [28] Fibromiyalji, endometrioz veya pelvik inflamatuar hastalık gibi durumlar, kadınlarda sırt ağrısına yol açabilir. [29] Özellikle sol sırt ağrısı, gebelikte bebek pozisyonuna bağlı olarak daha belirgin olabilir. [30]

Erkeklerde Sırt Ağrısı

Erkeklerde sırt ağrısı, fiziksel olarak zorlayıcı işler, spor yaralanmaları veya iş kazalarından kaynaklanır. Prostat sorunları (örneğin, prostatit veya prostat kanseri), sırt ağrısına yansıyan ağrıya neden olabilir. [31] Obezite, sigara kullanımı ve sedanter yaşam tarzı, erkeklerde sırt ağrısını kronikleştirir. Araştırmalar, erkeklerde sırt ağrısının %30’unun mekanik nedenlerden (örneğin, kas zorlanması veya kötü postür) kaynaklandığını gösterir. [32] Erkeklerde, ağır kaldırma veya yanlış egzersiz teknikleri, özellikle sağ sırt ağrısını tetikler. [33]

Sırt Ağrısı Nasıl Geçer?

Sırt ağrısının tedavisi, nedene ve şiddete bağlıdır. Akut sırt ağrısı, genellikle dinlenme, buz veya ısı uygulaması ve hafif hareketlerle 4-6 haftada iyileşir. [34] Kronik sırt ağrısı için ise multidisipliner bir yaklaşım gerekir. Doç. Dr. Ömer Bozduman, aktif kalmayı ve düzenli sırt ağrısı egzersizleri yapmayı önerir. Ağrı kesiciler (parasetamol, ibuprofen) veya kas gevşeticiler kısa süreli rahatlama sağlar, ancak uzun vadeli çözüm için egzersiz, postür düzeltme ve yaşam tarzı değişiklikleri şarttır. [35] Psikolojik destek, özellikle kronik ağrıda, ağrıyı azaltmada etkili olabilir. [36]

Sırt Ağrısı Tanısı Nasıl Konur?

Sırt ağrısı tanısı, detaylı tıbbi öykü, fizik muayene ve gerektiğinde görüntüleme testleriyle konur. Fizik muayenede, ağrı yeri, hassasiyet, hareket açıklığı ve nörolojik bulgular (refleksler, kas gücü, duyu kaybı) değerlendirilir. [37] Görüntüleme testleri şunları içerir:

X-ray: Omurga hizasını ve kemik yapısını gösterir.

MR: Yumuşak dokular (diskler, bağlar, sinirler) ve omurilik hasarını değerlendirir.

CT: Kemik yapısını detaylı gösterir, özellikle kırık şüphesinde kullanılır. [38]

Kan testleri, enfeksiyon (CRP, ESR) veya enflamatuar hastalıkları (örneğin, ankilozan spondilit) tespit edebilir. Kırmızı bayrak belirtiler varsa, acil MR veya CT gereklidir. Samsun’daki modern görüntüleme merkezleri, hızlı ve doğru tanı için ileri teknoloji sunar. [39]

Sırt Ağrısı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Sırt ağrısı tedavisi, ağrının nedenine, şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna göre kişiselleştirilir. Konservatif (ameliyatsız) tedaviler ilk tercihtir ve çoğu hastada etkilidir. Tedavi seçenekleri şunları içerir:

Nonfarmakolojik Tedaviler: Fizik tedavi, egzersiz, manuel terapi ve postür eğitimi. [40]

İlaçlar: Nonsteroidal antienflamatuar ilaçlar (NSAID’ler, örneğin ibuprofen), kas gevşeticiler veya düşük doz antidepresanlar (kronik ağrıda). [41]

Enjeksiyonlar: Kortikosteroid veya lokal anestezik enjeksiyonları, sinir kökü ağrılarında kullanılır. [42]

Cerrahi: Disk herniasyonu, spinal stenoz veya vertebral kırık gibi ciddi durumlarda uygulanır, ancak vakaların sadece %1-2’sinde gereklidir. [43]

Multidisipliner tedavi, fiziksel, psikolojik ve sosyal faktörleri ele alarak en iyi sonuçları sağlar. [44]

Sırt Ağrısı İçin Hangi Bölüme Gidilir?

Sırt ağrısı için öncelikle ortopedi, nöroloji veya fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanına başvurulmalıdır. Doç. Dr. Ömer Bozduman gibi ortopedistler, sırt ağrısı tedavisinde uzmanlaşmıştır ve Samsun’da multidisipliner ekiplerle çalışır. Ciddi belirtilerde (örneğin, tümör şüphesi), romatoloji veya onkoloji konsultasyonu gerekebilir. Acil durumlar için, Samsun’daki hastanelerin acil servisleri 7/24 hizmet sunar. [45]

Samsun Ameliyatsız Sırt Ağrısı Tedavisi

Samsun, modern sağlık altyapısı ve Doç. Dr. Ömer Bozduman, Samsun sırt ağrısı tedavisi için konservatif yöntemleri önceliklendirir. Bu tedaviler, hastaların %80’inde etkili olur ve cerrahiye olan ihtiyacı azaltır. [46] Ameliyatsız seçenekler arasında fizik tedavi, enjeksiyonlar, manuel terapi ve yenilikçi yöntemler bulunur.

Sırt Ağrısı Kök Hücre Tedavisi

Kök hücre tedavisi, dejekratif disk hastalıkları ve kronik sırt ağrısı için umut verici bir yöntemdir. Mezenkimal kök hücreler, hasarlı disk veya dokuları onararak ağrıyı azaltır. [47] Klinik çalışmalar, kök hücre enjeksiyonlarının sırt ağrısını %50-70 oranında azalttığını göstermektedir. [48] Samsun’daki yenileyici tıp merkezleri, bu minimal invaziv yöntemi uygulayarak hastalara cerrahisiz bir çözüm sunar. Tedavi, genellikle ayakta yapılır ve iyileşme süresi kısadır. [49]

Sırt Ağrısı PRP Tedavisi

PRP (platelet-rich plasma), plateletlerden zengin plazma enjeksiyonudur ve diskojenik (disk kaynaklı) sırt ağrısında etkilidir. PRP, doku onarımını hızlandırır, enflamasyonu azaltır ve ağrıyı hafifletir. [50] Araştırmalar, intradiskal PRP enjeksiyonlarının güvenli olduğunu ve fonksiyonel iyileşme sağladığını göstermektedir. [51] Samsun’da, Doç. Dr. Ömer Bozduman’ın liderliğinde PRP tedavisi ambulant olarak uygulanır ve hastalar aynı gün normal aktivitelerine dönebilir. [52]

Sırt Ağrısı Olanlar Nelere Dikkat Etmelidir?

Sırt ağrısı olanlar, ağrıyı artıran faktörlerden kaçınmalıdır. Öneriler şunlardır:

Ağır Kaldırmadan Kaçınma: Ağır nesneleri kaldırırken dizleri bükerek sırtı korumak gerekir.Sağlıklı Kilo Koruma: Obezite, sırt ağrısını artırır; ideal kiloyu korumak önemlidir. [53]Sigara Bırakma: Sigara, kan akışını bozarak sırt ağrısını kötüleştirir. [54]Stres Yönetimi: Meditasyon, yoga veya nefes egzersizleri, psikolojik faktörlerin ağrıyı artırmasını önler. [55]Ergonomik Ortam: Çalışma alanında sırt destekli koltuklar ve uygun masa yüksekliği kullanılmalıdır. [56]

Sırt Ağrısında Doğru Oturma ve Yatma Pozisyonları

Doğru oturma ve yatma pozisyonları, sırt ağrısını azaltmada kritik öneme sahiptir:

Oturma: Sırt destekli bir koltuk kullanın, ayaklar yere tam basmalı, ekran göz hizasında olmalı. Her 30 dakikada bir pozisyon değiştirin. [57]

Yatma: Yan yatarken dizlerin altına bir yastık koyun. Sert veya orta sert yataklar tercih edin; çok yumuşak yataklar sırtı zorlar. [58]

Ayakta Durma: Omuzlar geride, sırt düz olmalı; uzun süre ayakta dururken ağırlığı iki bacağa dağıtın. [59]

Ergonomik mobilyalar ve düzenli hareket, sırt ağrısını önlemede etkilidir.

Sırt Ağrısı İçin Yapılabilecek Egzersizler

Sırt ağrısı egzersizleri, ağrıyı azaltmak, sırt kaslarını güçlendirmek ve esnekliği artırmak için vazgeçilmezdir. Araştırmalar, düzenli egzersizin sırt ağrısını %30-50 oranında azalttığını gösterir. [60] Doç. Dr. Ömer Bozduman, haftada 2-3 kez yapılan şu egzersizleri önerir:

Köprü Egzersizi: Sırtüstü yatın, dizler bükülü, ayaklar yerde. Kalçayı kaldırın, 10 saniye tutun ve yavaşça indirin. 3 set 10 tekrar yapın. [61]

Plank: Önkollar üzerinde durun, vücudu düz tutun. 20-30 saniye tutun, 3 tekrar yapın. [62]

Sırt Germe (Cat-Cow): Eller ve dizler üzerinde, sırtı kamburlaştırıp düzleştirin. 5-10 tekrar yapın. [63]

Yüzme veya Yürüyüş: Aerobik egzersizler, kan akışını artırır ve sırt kaslarını güçlendirir. Haftada 150 dakika orta yoğunluklu aerobik aktivite önerilir. [64]

Bu egzersizler, sırt ağrısını azaltır ve omurga stabilitesini artırır. Ancak, egzersiz programına başlamadan önce bir doktora danışılmalıdır. Samsun’daki fizik tedavi merkezleri, kişiselleştirilmiş egzersiz programları sunar.

Kaynakça

1. Hoy D, et al. The global burden of low back pain: estimates from the Global Burden of Disease 2010 study. Ann Rheum Dis. 2014;73(6):968-74. [PubMed]
2. Balagué F, et al. Non-specific low back pain. Lancet. 2012;379(9814):482-91. [PubMed]
3. Hartvigsen J, et al. What low back pain is and why we need to pay attention. Lancet. 2018;391(10137):2356-67. [PubMed]
4. Maher C, et al. Non-specific low back pain. Lancet. 2017;389(10070):736-47. [PubMed]
5. Simons DG, et al. Myofascial pain syndromes—trigger points. J Musculoskelet Pain. 1995;3(2):109-24. [PubMed]
6. Chou R, et al. Diagnosis and treatment of low back pain: a joint clinical practice guideline. Ann Intern Med. 2007;147(7):478-91. [PubMed]
7. Casazza BA. Diagnosis and treatment of acute low back pain. Am Fam Physician. 2012;85(4):343-50. [PubMed]
8. Koes BW, et al. Diagnosis and treatment of low back pain. BMJ. 2006;332(7555):1430-4. [PubMed]
9. Deyo RA, et al. Back pain in primary care: outcomes at 1 year. Spine. 1996;21(10):1201-5. [PubMed]
10. Klineberg E, et al. Acute non-traumatic back pain: differential diagnosis. Spine J. 2007;7(5):533-41. [PubMed]
11. van Tulder M, et al. Chapter 3: European guidelines for the management of acute nonspecific low back pain. Eur Spine J. 2006;15(Suppl 2):S169-91. [PubMed]
12. Wang SM, et al. Low back pain during pregnancy: prevalence, risk factors, and outcomes. Obstet Gynecol. 2004;104(1):65-70. [PubMed]
13. Cauley JA. Estrogen and bone health in men and women. Steroids. 2015;99(Pt A):11-5. [PubMed]
14. Henschke N, et al. Prevalence of and screening for serious spinal pathology in patients presenting to primary care. Arthritis Rheum. 2009;60(10):3072-80. [PubMed]
15. Chen CK, et al. Referred pain from visceral organs to the back. Pain Physician. 2011;14(1):E1-11. [PubMed]
16. Travell JG, et al. Myofascial Pain and Dysfunction: The Trigger Point Manual. Williams & Wilkins. 1992. [PubMed]
17. Hu R, et al. Epidemiology of incident spinal fracture in a complete population. Spine. 1996;21(4):492-9. [PubMed]
18. Andersson GB. Epidemiological features of chronic low back pain. Lancet. 1999;354(9178):581-5. [PubMed]
19. Denis F. The three-column spine and its significance in the classification of acute thoracolumbar spinal injuries. Spine. 1983;8(8):817-31. [PubMed]
20. Ropper AE, et al. Acute spinal cord compression. N Engl J Med. 2017;376(14):1358-69. [PubMed]
21. Klineberg E, et al. Acute non-traumatic back pain: differential diagnosis. Spine J. 2007;7(5):533-41. [PubMed]
22. Lowe TG. Scheuermann’s disease. Orthop Clin North Am. 1999;30(3):475-87. [PubMed]
23. Chou R, et al. Diagnostic imaging for low back pain: advice for high-value health care. Ann Intern Med. 2009;150(4):248-55. [PubMed]
24. Henschke N, et al. Prevalence of and screening for serious spinal pathology in patients presenting to primary care. Arthritis Rheum. 2009;60(10):3072-80. [PubMed]
25. Pincus T, et al. A systematic review of psychological factors as predictors of chronicity/disability in prospective cohorts of low back pain. Spine. 2002;27(5):E109-20. [PubMed]
26. Chou R, et al. Nonpharmacologic therapies for acute and chronic low back pain. Ann Intern Med. 2007;147(7):492-504. [PubMed]
27. Wang SM, et al. Low back pain during pregnancy: prevalence, risk factors, and outcomes. Obstet Gynecol. 2004;104(1):65-70. [PubMed]
28. Cauley JA. Estrogen and bone health in men and women. Steroids. 2015;99(Pt A):11-5. [PubMed]
29. Clauw DJ. Fibromyalgia: a clinical review. JAMA. 2014;311(15):1547-55. [PubMed]
30. Liddle SD, et al. Interventions for preventing and treating low-back and缓