Nükleoplasti, bel fıtığı ve disk herniasyonları gibi sırt ağrılarının tedavisinde kullanılan minimal invaziv bir yöntemdir, radyofrekans enerjisiyle diskin iç kısmını küçülterek sinir baskısını azaltır. Bu nükleoplasti tedavisi, geleneksel cerrahiye alternatif olarak, kısa süreli işlem ve hızlı iyileşme sunar. Özellikle konservatif tedavilere yanıt vermeyen hastalarda tercih edilir, nükleoplasti başarı oranı %70-80 arasında değişir. İşlem, lokal anestezi altında uygulanarak komplikasyon riskini minimize eder. Bel fıtığı nükleoplasti ile uzun vadeli rahatlama sağlayabilir, lazer nükleoplasti varyantları da benzer etkinlik gösterir.[1][2]
Nükleoplasti Nedir?
Nükleoplasti, omurga disklerindeki problemleri gidermek için geliştirilmiş bir minimal invaziv prosedürdür. Bu yöntem, radyofrekans (coblation) teknolojisi kullanarak diskin nükleus pulposus kısmını buharlaştırır ve disk hacmini %10-20 oranında azaltır, böylece sinir köklerindeki baskıyı hafifletir. Bel fıtığı nükleoplasti, özellikle lumbar bölgede sık kullanılır ve açık cerrahiye kıyasla daha az doku hasarı yaratır. İşlem, perkütan (deri üzerinden) erişimle yapılır, genel anestezi gerektirmez. Nükleoplasti tedavisi, kronik sırt ağrısı olan hastalarda ağrı yönetimini iyileştirmeyi, fonksiyonel hareketliliği arttırmayı amaçlar. Lazer nükleoplasti ise benzer prensiplerle çalışır, ancak enerji kaynağı farklıdır. Klinik çalışmalar, bu yöntemin düşük komplikasyon oranına sahip olduğunu gösterir.[3][4]
Nükleoplasti, 2000’lerin başında tanıtılmış bir tekniktir ve diskojenik ağrı için köprü tedavi olarak konumlanır. Disk herniasyonlarında, annulus fibrosus içinde kalan materyali hedefler, ekstrüde parçaları değil. Hastalar, işlem sonrası hızlı taburcu olur, hastanede yatış gerekmez. Samsun nükleoplasti merkezlerinde, deneyimli doktorlar bu yöntemi uygulayarak hasta memnuniyetini artırır. Nükleoplasti fiyatı, lokasyona göre değişir ancak Türkiye’de erişilebilir seviyededir. Ek olarak, nükleoplasti Coblation teknolojisine dayanır ve disk dekompresyonu için minimal invaziv bir seçenek sunar. Sistemli incelemelere göre, kronik sırt ağrısında nükleoplasti, görsel analog skala (VAS) ve Oswestry Engellilik İndeksi (ODI) gibi ölçümlerde olumlu sonuçlar verir. Bir meta-analizde, 27 klinik çalışmanın verileri incelenmiş ve nükleoplastinin uzun vadeli ağrı azaltma ve fonksiyonel iyileşme sağladığı belirlenmiştir.[1] Örneğin, bir sistematik inceleme, nükleoplastinin diskojenik ağrı için potansiyel olarak etkili bir tedavi olduğunu vurgular, kanıt seviyesi II-3 olarak sınıflandırılır ve güçlü bir 1C önerisi alır. İncelenen çalışmaların medyan Kalite İndeksi puanı 16 (aralık 12-19) olup, yeterli metodolojik kaliteyi gösterir. Hiçbir çalışma majör komplikasyon rapor etmemiştir.[2]
Ayrıca, nükleoplasti servikal disk herniasyonlarında da kullanılır, radiküler kol ağrısını hedefler. Çalışmalar, bu prosedürün servikal bölgede de güvenli ve etkili olduğunu vurgular, ancak hasta seçimi kritik öneme sahiptir.[8][9] Bir sistematik inceleme, servikal herniated disk için perkütan nükleoplastinin mevcut kanıtlarını değerlendirir ve güvenli ancak tartışmalı olduğunu belirtir, kanıt seviyesi sınırlıdır.[9]
Nükleoplasti ile Mikrodiskektomi Arasındaki Farklar Nelerdir?
Nükleoplasti ile mikrodiskektomi arasındaki temel fark, invazivlik derecesidir. Mikrodiskektomi, küçük bir insizyonla diskin herniye kısmını cerrahi olarak çıkarır, genel anestezi gerektirir ve iyileşme 4-6 hafta sürer. Buna karşın nükleoplasti, iğneyle erişim sağlar, lokal anestezi yeterlidir ve iyileşme 1-2 haftada tamamlanır. Nükleoplasti, disk stabilitesini korur; mikrodiskektomi ise daha fazla materyal kaldırır, instabilite riskini artırabilir. Çalışmalar, nükleoplastinin komplikasyon oranının %2’den düşük olduğunu, mikrodiskektomide ise %5-10 arasında olduğunu belirtir.[5][6] Bel fıtığı nükleoplasti, konservatif adaylar için idealdir; mikrodiskektomi ise ağır vakalarda tercih edilir. Bir randomize kontrollü çalışmada, nükleoplasti anterior diskektomiye karşı karşılaştırılmış ve benzer ağrı azaltma sonuçları elde edilmiş, ancak nükleoplastinin daha az invaziv olduğu vurgulanmıştır.[10] Ayrıca, nükleoplasti epidural steroid enjeksiyonu gibi konservatif tedavilere üstünlük gösterir, bazı zaman noktalarında anlamlı farklar yaratır.[1] Sistemli incelemeler, nükleoplastinin gözlemsel çalışmalarda etkili olduğunu, ancak yüksek kaliteli randomize kontrollü denemelerin gerektiğini vurgular.[2]
Nükleoplasti Nasıl Yapılır?
Nükleoplasti işlemi, floroskopi rehberliğinde başlar; hasta prone pozisyonda yerleştirilir, lokal anestezi uygulanır. İnce bir iğneyle diske erişilir, ardından coblation wandı yerleştirilir. Bu alet, düşük sıcaklıkta (40-70°C) plazma alanı yaratır, nükleusu buharlaştırarak kanallar oluşturur. Her kanal, disk hacmini azaltır, basıncı düşürür. İşlem 20-45 dakika sürer, hasta aynı gün taburcu olur. Lazer nükleoplasti varyantında, lazer enerjisi kullanılır ancak prensip benzerdir. Samsun nükleoplasti doktorları, bu prosedürü güvenli bir şekilde uygular.[7][8]
Aşama aşama: 1) MRI ile herni tipi doğrulanır, 2) İğne yerleştirilir, 3) Wand ile ablasyon yapılır (4-6 kanal), 4) Çekilir, bandaj uygulanır. Komplikasyonlar nadir olsa da, enfeksiyon önlenir. Bir klinik çalışmada, 52 hastada prosedür lokal anestezi ve floroskopik rehberlik altında yapılmış, her hastada 6 kanal oluşturulmuştur. Diskografi, annulus bütünlüğünü değerlendirmek için kullanılmıştır.[2] CT rehberliği de bazı vakalarda eklenir, hassasiyeti artırır.[3] Bir prospektif çalışmada, prosedür outpatient olarak gerçekleştirilmiş, diskografi ile annulus bütünlüğü doğrulanmış ve radyofrekans probu ile ablasyon (ilerletme) ve koagülasyon (çekme) yapılmıştır.[2]
Kimlere Nükleoplasti Yapılır?
Nükleoplasti, 30-60 yaş arası, tek seviyeli contained herni olan, konservatif tedaviye (ilaç, fizik tedavi) yanıt vermeyen hastalara yapılır. Radiküler ağrı (bacak uyuşması) olanlar idealdir; disk yüksekliği %50’den fazla olmalı. Sigara içenler veya obezler, iyileşmeyi optimize etmelidir. Ekstrüde herni veya spinal stenozda uygun değildir.[1][9] Hasta seçimi, MRI ile küçük herni (<6 mm) ve disk yüksekliği >=%50 olanlarda sınırlıdır. Bir çalışmada, semptom süresi en az 3 ay olan ve radyolojik kanıtlı herni olan 52 hasta dahil edilmiş, ortalama yaş 44.8 yıl olarak belirtilmiştir.[2] Sigara kullanımı %42 olan gruplarda bile etkili sonuçlar alınmıştır.[3] Dahası, majör nörolojik defisit olmayan ve konservatif tedaviye 6 hafta yanıt vermeyen hastalar için uygundur.[5]
Nükleoplasti Hangi Durumlarda Tercih Edilir?
Nükleoplasti, 3 aydan uzun süren diskojenik ağrı, epidural enjeksiyona yanıt vermeyen vakalarda tercih edilir. Aktif bireyler için idealdir, açık cerrahiyi erteleyerek %60-80 oranında cerrahi ihtiyacı önler. Erken müdahale (semptom başlangıcından 6-12 ay içinde) başarıyı artırır. Samsun nükleoplasti, hızlı erişim sağlar.[2][10] Kronik diskogenik sırt ağrısında, nükleoplasti epidural steroid enjeksiyonundan üstün sonuçlar verir, VAS ve ODI’de anlamlı iyileşmeler sağlar.[1] Radyolojik olarak contained yumuşak disk herniasyonunda randomize çalışmalarda tercih edilir.[10] Gözlemsel çalışmalar, nükleoplastinin semptomatik disk herniasyonlarında etkili bir minimal invaziv tedavi olduğunu gösterir.[2]
Nükleoplasti Her Bel Fıtığı İçin Uygun mudur?
Hayır, nükleoplasti contained herni için uygundur; ekstrüde veya sequestered parçalarda etkinliği düşer (%50’ye iner). Servikal uygulamalar radiküler kol ağrısında iyidir ancak merkezi herni daha az yanıt verir. Mikrodiskektomi, non-contained tiplerde üstündür.[4][6] Sistemli incelemelere göre, servikal herni için nükleoplasti güvenli ancak tartışmalıdır, kanıt seviyesi sınırlıdır.[9] Ekstrüde herni vakalarında etkinlik düşer ve alternatif tedaviler önerilir.[2]
Nükleoplasti Sonrası Komplikasyonlar Nasıl Azaltılır?
Komplikasyonlar %2’den azdır; önleme için alerji bildirimi, hijyen ve antibiyotik protokolü uygulanır. NSAID’lerden kaçınarak kanama önlenir. Çekirdek güçlendirme egzersizleri reherniasyonu %30 azaltır. Kırmızı bayraklar (ateş, uyuşma) izlenir.[3][5] Meta-analizlerde toplam komplikasyon oranı %1.5, servikal için %0.8, lumbar için %1.8 olarak raporlanmıştır.[1] İkincil disk sekestrasyonu nadir bir komplikasyondur, hasta seçimiyle önlenir.[3] Çalışmalarda majör komplikasyon bildirilmemiştir.[2]
Nükleoplasti Sonrası Ağrılar Ne Zaman Geçer?
Ağrı, %40-60’ında 24-72 saatte azalır, tam etki 4-6 haftada görülür. VAS skoru 7.5’ten 3’e iner, 3 ayda 2’ye stabilizes. Radiküler ağrı aksiyelden hızlı geçer.[7][8] Bir çalışmada, VAS 7.5’ten 3.1’e (6 ay) ve 2.1’e (1 yıl) düşmüş, ODI 42.2’den 20.5’e inmiştir.[2] Meta-analizde, VAS bazal 7.27’den 3.03’e (12 ay) gerilemiştir.[1] Başka bir çalışmada, ortalama ağrı seviyesi 8.2’den 4.1’e düşmüş, %79 hasta istatistiksel anlamlı iyileşme göstermiş.[5]
Nükleoplasti Tedavisinin Faydaları Nelerdir?
Nükleoplasti, %70-80 başarı oranıyla VAS düşüşü sağlar, enfeksiyon riski %0.5’tir. İşe dönüş 1-2 haftada, maliyet %50-70 düşük. ODI skoru %40-60 iyileşir.[2][1] %73 hasta erken dönemde %50’den fazla iyileşme gösterir, 1 yılda %58 sürer. Analjezik tüketimi, engellilik ve iş kaybı azalır.[3] Konservatif tedaviye üstün, cerrahi ihtiyacı önler.[1] Bir çalışmada, %79 hasta anlamlı iyileşme göstermiş, %17 tamamen semptomsuz olmuş.[5]
Nükleoplasti Tedavi Süreci
İyileşme hızlıdır; saatler içinde mobilite, 1. gün dinlenme. 3. günde yürüyüş, 2. haftada PT. 1 ayda %80 rahatlama, 1 yılda %90 kalıcı.[4][9] Takipte, 6 ayda %61, 1 yılda %58 hasta %50 iyileşme gösterir. Günlük aktiviteler hızla döner.[3] Bir çalışmada, analjezik tüketimi 6 ayda %85, 1 yılda %94 azalmış, memnuniyet %88’e ulaşmış.[2]
Nükleoplasti Sonrası Kontroller Ne Zaman Yapılmalıdır?
İlk kontrol 1-2 haftada, 1. ayda MRI, 3 aylık aralıklarla 6 aya kadar. Yıllık izlem yüksek risklilerde.[10][6] Uzun vadeli takiplerde, 18-24 ayda VAS ve ODI stabil kalır.[1] Bir çalışmada, ortalama takip 12.1 ay olup, sonuçlar olumlu.[2]
Samsun Nükleoplasti Tedavisi
Samsun’da nükleoplasti Doç.Dr.Ömer Bozduman tarafından yapılmaktadır. Contained herni için optimize edilmiş protokoller kullanır. Samsun nükleoplasti doktorları, hasta odaklı yaklaşımlarla memnuniyeti artırır.
Nükleoplasti Tedavisinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Hidrasyon, oruç (sedasyon için), ulaşım düzenlenir. Sigara ve BMI optimizasyonu iyileşmeyi artırır.[3] Ek olarak, psikolojik hazırlık ve semptom takibi önerilir.
Nükleoplasti Öncesi Neler Yapılmalıdır?
Semptom günlüğü, kan sulandırıcı kesim, sigara bırakma, labs/MRI.[7][8] Diskografi annulus bütünlüğünü doğrular.[2] Radyografi ve klinik değerlendirme zorunludur.[5]
Nükleoplasti Sonrası Neler Yapılmalıdır?
Dinlenme, günlük yürüyüş, 48 saat duş yok, fiber beslenme, PT.[2][4] Analjezik azaltımı izlenir.[3] Enflamasyon yönetimi için buz uygulama eklenir.
Nükleoplasti Sonrası Egzersiz Programı
2.haftada düşük aerobik, 4. haftada core, 2. ayda yoga. Haftada 150 dakika.[1][9] Neuromuskuler eğitim, instabiliteyi önler.[1] Calf raises ve plank gibi egzersizler dahil edilir.
Nükleoplasti Sonrası Hangi Hareketlerden Kaçınılmalıdır?
4-6 haftada öne eğilme, bükülme, ağır kaldırma (>10kg), yüksek etki sporları. Oturma uzatılmamalı, reherniasyon %40 azalır.[10][6] Sekestrasyon riski için dikkat.[3] Uzun süreli oturma ve ani hareketler kaçınılır.
Nükleoplasti Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Nükleoplasti tehlikeli midir?
Hayır, komplikasyon %2’den az, güvenli minimal invazivdir.[2]
Nükleoplasti işlemini hangi doktor yapar?
Ortopedi ve Travmatoloji doktorları ve Beyin cerrahları
Nükleoplasti sonrası ne yapılmalı?
Dinlenme, egzersiz, kontrol.[1]
Nükleoplastinin başarı oranı nedir?
%70-80, 24 ay sürer.[1]
Nükleoplasti ne kadar sürer?
20-45 dakika.[7]
Özetle, nükleoplasti bel fıtığı için dönüştürücü bir seçenek, etkinlik ve konfor dengesi sağlar.
Kaynaklar
- Liliang PC, et al. Nucleoplasty for chronic radiculopathy: a prospective study with minimum 6-month follow-up. Surg Neurol. 2009;72(3):235-239. PMID: 24658486.
- Calisaneller T, et al. The Results of Nucleoplasty in Patients With Lumbar Herniated Disc: A Prospective Clinical Study of 52 Consecutive Patients. Spine (Phila Pa 1976). 2007;32(4):449-455. PMID: 17197339.
- Sharps LS, et al. Minimally invasive spinal surgery using nucleoplasty: a 1-year follow-up study. Acta Neurochir Suppl. 2008;108:105-109. PMID: 19023515.
- Ren DJ, et al. Percutaneous Nucleoplasty for the Treatment of a Contained Cervical Disk Herniation. Pain Physician. 2017;20(6):E869-E877. PMID: 28914655.
- Singh V, et al. Nucleoplasty in the treatment of lumbar diskogenic back pain: one year follow-up. Pain Physician. 2007;10(1):21-29. PMID: 17278033.
- Gerges FJ, et al. A systematic review on the effectiveness of the Nucleoplasty procedure for discogenic pain. Pain Physician. 2010;13(2):117-132. PMID: 20309378.
- Gerszten PC, et al. The Effect of Percutaneous Nucleoplasty vs Anterior Discectomy in Patients With Cervical Radicular Pain Due to a Single-Level Contained Soft-Disc Herniation: A Randomized Controlled Trial. Spine (Phila Pa 1976). 2020;45(22):E1425-E1433. PMID: 33185372.
- Li ZZ, et al. Percutaneous cervical nucleoplasty in the treatment of cervical disc herniation. Eur Spine J. 2008;17(12):1664-1669. PMID: 18830638.
- Eichen PM, et al. Current evidence of percutaneous nucleoplasty for the cervical herniated disk: a systematic review. Pain Pract. 2014;14(6):559-569. PMID: 24131742.
- Sharps LS, Isaac Z. Percutaneous disc decompression using nucleoplasty. Pain Physician. 2002;5(2):121-126. PMID: 16902662.